Skip Navigation Links
Enerjisa-Toroslar

Ücreti geç ödenen veya ödenmeyen işçi ne yapmalı?

Ücret, işçiye iş görme edimi sonrasında ödenen miktardır. İşçinin en temel borcu iş görme edimi ve sadakat borcudur.

Şevket çetin

Gazete Köşesi   A+a-

Ücret, işçiye iş görme edimi sonrasında ödenen miktardır. İşçinin en temel borcu iş görme edimi ve sadakat borcudur.
 
İşverenin ise işçiye karşı en temel borcu ücret,işçiyi gözetme ve eşit davranma borcudur.
 
Belli başlı ücret kavramları;
Net ücret, kesintilerden sonra işçinin eline geçen tutardır.
Brüt ücret ise kesintiler yapılmadan toplam tutardır. Aradaki oluşan fark devlet kesintisidir .
Giydirilmiş ücret, ham ücretinin dışında para ve parayla ölçülmesi mümkün olan herşeydir.
Fazla mesai,45 saat haftalık çalışma süresini aşan kısımdır.1.5 ile çarpılarak hesaplanır.
Fazla süreli çalışma,A işletmesi haftalık çalışma süresini 40 saat olarak belirledi.İşçi 52 saat çalışırsa 45 saate tamamlanan 5 saat fazla süreli çalışma ,7 saat fazla mesaidir.
Fazla süreli çalışma 1.25 ile çarpılarak bulunur.
 
İşçiye yapılan ödemelerin hukuki niteliği maaş değil ücrettir.
Ücret maaş ayrımı , aradaki fark maaş çalışmadan bellidir her ay 5000 tl vs. Ücrette thakkuk esası vardır.
Ücret ise hakedilir çalışılmadan belli olmaz her ay farklılık gösterir gece zammı,genel tatil vs.
İşçiye yapılacak ödemenin tarihi için kesin bir bağlayıcı bir kural yoktur. Ama işçinin ücretini ne zaman alacağını kesin olarak bilmesi gerekmektedir.
 

İşçinin Ücreti nasıl ve ne zaman ödenir?

 
İşçinin ücreti en geç 1ay,en erken haftada 1 ödenmek zorundadır. 12 Eylül 2018 Türk lirasını koruma kanunu gereği Ücret Türk lirası ile ödenmek zorundadır.
Kesinlikle nakit olarak ödenmelidir. Dövizle anlaşılırsa borçlar kanununda belirlenen kur üzerinden TL’ye çevrilip ödenir. Fazla mesailer(Genel tatil,Hafta tatili çalışması vs) ücretlerle beraber ödenir.
İşverenin 5 ve daha fazla çalışanı varsa ücret,banka hesabına yatırılmak zorundadır.
 
Ücret ayni ya da nakdi ödenebilir. Yasal asgari ücrete kadar olan miktarın mutlaka nakdi olarak ödenmesi gerekir. Bunun dışında işveren, işçiye menfaat sağlamak isterse ev,araba,cep telefonu gibi ayni, yani eşya olarak ödeme yapabilir.
 
Ücretin üçüncü taraflar tarafından ödenmesi ücret niteliğini ortadan kaldırmaz. İşçiye ödenmiş para veya parayla ölçülmesi mümkün herşey ücret kapsamındadır.
Ücret ödenmesinde tek taraflı değişiklik yapılamaz. Değişiklik için mutlaka işçinin yazılı onayalınmak zorundadır
 

Ücretin ödenip ödenmediğinin ispat yükü kimdedir?

 
İşçinin ücreti ile herhangi bir dava olduğunda,
işveren işçinin ücretinin ödendiğini ispatlamak zorundadır. İspat yükü işveren üzerindedir.
Bordroda yazılı olan tutar ile hesaba yatanın uyuşmaması halinde hesaba yatan tutar dikkate alır. İşçi, iddiasını hukuka uygun her türlü delille ispat edebilir.

Ücreti Ödenmeyen İşçinin Hakları Nelerdir?

İşçinin ücretini alamaması halinde haklı nedenle fesih hakkı vardır. Bu durumun belli şartları vardır. Bu şartların sağlanması gerekmektedir
Ücreti ödenmeyen işçi;
-istifa etmeden iş görme edimimi yerine getirmeyebilir. Yani işinden istifa etmeden çalışmayı bırakabilir.
-Çalışmasına devam edim ücretinin ödenmesi için işverenine ihtar çekip,ödenmezse dava açabilir.
-Ücreti ödenmediği için haklı nedenle istifa edip tazminat ve ödenmeyen ücretlerinin,hak edişlerinin ödenmesi için dava açabilir.
Ücreti ödenmeyen İşçinin İstifa Etmeksizin İş görme edimini bırakması
Ücretini alamayan işçi İş Kanununun MADDE 34 -
 
 
kapsamında iş görme edimini yapmama hakkı vardır. Ücreti ödenmeyen işçi işinden istifa etmeden çalışmaktan kaçınabilir. Ama ücretin önceden tespit edilen gününde ödenmemiş olması, işçiye derhal çalışmama hakkını sağlamaz. Bırakabilmesinin şartları vardır:
 
a) Ücretinin ödeme gününden itibaren 20 gün boyunca ödenmemesi gerekmektedir. İşçi,iş görme edimini daha önce bırakırsa işveren işçiyi haklı sebeple çıkarabilir.ödenme gününden bu süre dolmadan şi bırakırsa işveren haklı gerekçelerle işçiyi işten çıkarabilir.
 
b) Mücbir bir sebebin olmaması gerekir. Savaş çıktı,fabrikayı sel bastı,deprem oldu vs İşveren işçilerin ücretini ödeyemiyorsa işçiler işi bırakamaz. Herhangi bir mücbir sebep yoksa işçi işi bırakabilir. İşveren ekonomik nedenlerle ücretli ödeyemiyorsa işçi gene çalışmayı bırakabilir.
 
İşçinin bu şekilde işten çıkışı, sözleşmenin feshedildiği anlamına gelmez. Sözleşme devam eder ve devam ettiği süre kıdem tazminatının hesaplanmasında vs. dikkate alınır. İşçinin iş görmeme hakkını kullanması grev sayılmaz
 
Ücreti ödenmeyen işçi isterse işten fesih yapmadan çalışmaya devam ederek alacağı için 5 senelik zamanaşımı süresi . ( Fazla mesai, yıllık izin ücreti, prim, vb. hepsi 5 senelik zamanaşımı süresine tabidir. Bunun yanında kıdem ve ihbar tazminatı da 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.)içerisinde dava açma hakkına sahiptir.
 
Ücreti yatırılmayan İşçinin Haklı Nedenle Fesih Hakkı
 
Ücretin ödenmemesi İş Kanunu Madde 24/2 de ele alınmıştır.İşçinin ücretinin ödenmemesi halinde haklı nedenle fesih yapabilecek olmasıdır. Ücretin ödenmemesi durumu haklı nedenle istifa hali sayıldığı için herhangi bir bekleme süresi veya ihbar süresi gerektirmez. Ücreti ödenmeyen işçi şartlar sağlanıyorsa derhal iş sözleşmesini haklı nedenle feshedip alacakları için dava açabilir.
 

İşçi ücreti Ödenmediği zaman haklı fesih yapmak İçin beklemek zorunda mıdır ?

 
İşçinin fesih yapmak için geçerli olan 20 günlük süre burada geçerli değildir. işçi ücretin ödenmemesinden dolayı belli bir süre beklemeden derhal fesih yapabilir haklı fesihin diğer adı derhal fesihtir.İş Kanunu madde 24te yer alıyor olmasından kaynaklanmaktadır.
 
İş Kanunu m. 24 işçinin haklı nedenle istifasını düzenleyen maddedir. Haklı nedenle fesih hallerinde herhangi bir bekleme süresi ve ihbar süresi beklemeksizin işten derhal çıkabilir.
 
Ücretin,primin Eksik veya ücretin Sürekli Geç ve Düzensiz Ödenen İşçinin hakları
 
İş Kanunu 24. maddesinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık halleri ‘ücretin sözleşmeye veya kanun hükümlerine aykırı olarak belirlenmesi veya ödenmemesi’ hali haklı nedenle fesih halleri arasında sayılmıştır. işçinin ücretinin hiç ödenmemesi ile eksik ödenmesi arasında fark bulunmamaktadır. Buna göre eksik ödenmesi,geç ödenmesi, hiç ödenmemesi durumunda işçinin hakları aynıdır.
 
Ücretin düzgün ödenmesi tek kıstas değildir.
Bir çok işveren ücreti düzgün ödeyip sigorta primlerini düşük yatırmaktadır.
İşçi gene haklı nedene dayanarak istifa edebilecek ve kıdem tazminatı ile birlikte ödenmeyen ücret alacaklarını talep edeceği bir dava açabilir.
 

Ücreti Ödenmeyen İşçinin Kıdem Tazminatı

Ücreti ödenmeyen işçi haklı fesih yaptığı zaman kıdem tazminatı şartlarını sağlıyorsa tazminatına hak kazanacaktır. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin o iş yerinde en az 1 yıl çalışması gerekir.
İşçi haklı nedenle fesih yaptığı için kıdem tazminatını lmaya hak kazanacaktır.
 

Ücreti Ödenmeyen İşçinin dava süreci nasıl başlar?

Ücreti ödenmeyen işçinin istifa etsin veya etmesin önce işverene alacağının ödenmesi yönünde bir ihtarname göndermelidir. Dava açmak için 2018 yılı itibariyle zorunlu arabuluculuk kurumu devreye girmiştir. Buna göre ücreti ödenmeyen işçinin alacağı için açacağı davadan önce arabulucuya başvurması zorunludur.
Arabuluculuk faaliyetinden de sonuç alınamaması halinde dava açılabilecektir. Yani arabuluculuk bir dava şartıdır.
 
Ücret ödenmemesi veya eksik ödenmesi durumu genellikle sendika olmayan işyerlerinde görünmektedir.
Sendika olan bir işyerinde çalışan işçi kesinlikle asgari ücretle çalışmaz.
Bu yüzden sendikalaşma çok önemlidir
 
 
 
 
 
 
 
 
Diğer tüm yazıları için buraya tıklayın!
Adınız
:
Mail
:
Mesajınız
:
Bu içeriğe ilk siz yorum yapın!
yazar'ın diğer yazıları
makale kategorileri
öne çıkanlar