Miras bırakan bir kişinin vefatından sonra mirasçılarının kim olduğunun veya miras paylarını gösteren belgeye ise veraset ilamı ( diğer adıyla mirasçılık belgesi ) denir.

 

Veraset ilamı mirasçıların talebi üzerine yetkili mercilerden alınmakta ve tereke konusu olan mallar üzerinde tasarrufta bulunulmasını sağlamaktadır. İlamın çıkartılması için hukukumuzda herhangi bir süre öngörülmüş değildir.

 

Veraset ilamı, 1 Ekim 2011 tarihinden itibaren Noter Kanunu uyarınca noterler aracılığıyla veya Sulh Hukuk Mahkemesi’ne mirasçılardan herhangi birinin yapacağı bir başvuru dilekçesi ile çıkarılabilir. Noterlere yapılacak başvuru da gereken belgeler; mirasçının kimlik belgesi, vefat eden kişiye ait ölüm belgesi ve veraset ilamı belgesi talebine haiz bir dilekçedir. Nüfus kayıtlarında eğer kişinin/kişilerin mirasçı olduğu tespit edilebiliyor ise noterler veraset ilamı verebilirler.

 

Aynı belgeler ve mahkemeye hitaben yazılmış bir veraset ilamı dilekçesi ile harç ve masrafları ödendikten sonra mahkeme yoluyla da veraset ilamı çıkarılmaktadır.

 

Sulh Hukuk Mahkemesi nezdinde yapılan başvuru ise notere yapılan başvuruya göre daha uzun sürmekte ancak mirasçıların tespiti bakımın bilirkişi incelemesi gerektiren veya mirasçıların yabancı olması durumlarında veya noterden çıkarılan ilama itiraz durumlarında mutlaka mahkemeye başvuru zorunludur. Mahkemelerin bilirkişi incelemesi yapmadan veya tanık dinlemeden yalnız duruşma ile ilamı verdiği yargılama örnekleri de mevcuttur.

 

Günümüzde Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) üzerinden "mirasçılık belgesi verilmesi" ve "mirasçılık belgesinin iptali" kararları, Adalet Bakanlığı tarafından geliştirilen uygulama ile 16 Aralık 2016'dan bu yana e-Devlet uygulamasına ait https://www.turkiye.gov.tr/ adresi üzerinden de görüntülenebilmektedir.

 

Miras intikali ise kişinin ölümü halinde mallarının mirasçılarının üzerine geçirilmesidir. Hemen belirtmek gerekir ki veraset ilamını almış olmanız miras bırakana ait malların (menkul, gayrimenkul) intikalini gerçekleştirmeniz için yeterli değildir. Örnek vermek gerekir ise; mirasa konu mal tapulu taşınmaz ise bulunulan il/ilçe Vergi Dairesi’ne giderek varsa taşınmaza ait vergilerin ödenmesi ve akabinde vergi borcu olmadığına ilişkin evrakla birlikte Tapu Müdürlüğü’ne müracaat edilmesi gerekmektedir.

 

Taşınmazın, mesken olduğu hususu dikkate alındığında Tapu Müdürlüğü meskene ilişkin güncel deprem sigortasının yaptırılmasını da talep etmektedir. Taşınmaz harici diğer malvarlığı değerleri açısından; banka hesaplarında bulunan paraların aktarılması, sigorta ödemelerinin alınması, miras bırakandan kalan araçlara dair intikallerinin yapılması için de veraset ve intikal vergisi yatırılmalıdır.

 

Vefat eden kişinin intikali gereken bir malı söz konusu değilse veraset ilamı çıkarmanıza gerek yoktur. Ancak miras bırakanın mal varlığı olmadığı halde borçları varsa vefat tarihinden itibaren 3 ay içerisinde reddi miras usulünü uygulamak gerekir.

 

Görüleceği üzere veraset ilamı çıkarılması veya ilamın alınmasından sonraki süreçler oldukça kapsamlıdır. Söz konusu süreçleri hak kaybına uğramadan atlatmak adına alanında uzman bir avukat desteğiyle bu işlemlerin yapılması gerekmektedir.