MODERN ÇAĞIN VAZGEÇİLMEZ SOSYAL AKTİVİTESİ: ALKOL

Alkol tüketimi modern toplumun vazgeçilmez bir sosyal aktivitesi haline geldi. Kilosuna ve sağlığına dikkat eden ama alkol almaktan da vazgeçmeyenler için, bu yazımda özellikle hastalarımın en çok alkolle ilgili sorduğu soruları derleyip sizlerle paylaşmak istedim.

 Hangi içkiler kilo aldırmaz?

Hiçbir içki için kilo aldırmaz diyemeyiz. Çünkü her besinin bir kalori değeri vardır. Gereğinden fazla tüketilen herşey vücutta kilo yapabilir; ki bu alkol bile olsa. İçkiler oransal olarak farklı yüzdelerde alkol içerir. Bu yüzden alkol oranına göre değerlendirme yapmak çok daha doğru. Örneğin, votka, viski, rakı gibi içecekler daha yüksek alkollüdür. Bira ve şarabın alkol yüzdesi diğerlerine göre daha düşüktür. Biz normal beslenmemizde enerji kaynağı olarak karbonhidrat, protein ve yağları alıyoruz. Birde bunları yerken yanında alkol oranı yüksek bir içki aldığımızda ilk olarak metabolizmanın yakmak için kullandığı enerji kaynağı, alkolden gelen enerji kaynağı oluyor. Doğal olarak ne kadar çok alkol alırsak, o kadar çok alkol enerji kaynağı olarak kullanılacak ve diğer aldığımız karbonhidrat, protein ve yağlar da depo edilecek. Çünkü vücut belli bir oranda enerji harcayabilir ve buda kilo almanıza neden olabilir.

 İçki içerek zayıflayabilir miyiz?

Kişi normal günlük beslenmesinde alması gereken karbonhidrat, protein ve yağları azaltıp, kalorisini alkolden karşılayıp, dengelerse kilo verebilir. Ama bu çok tehlikelidir. Çünkü alkolün içinde hiçbir besin kaynağı yoktur. Normalde kalori bazında düşünürsek 1 kadeh şarap 1 değişim meyveye denk gelir. Ancak meyvede birçok kalori değeri olmayan vitamin ve mineraller de bulunur. Ancak alkolde bulunmaz. Bu da uzun vadede kişide birçok besin yetersizliğinden kaynaklı problemler yaratacaktır.

Hangi içkiler daha zararlıdır?

İçkiler arasında ayrım yapmak çok doğru değil. Daha çok miktara göre konuşmakta fayda var. Örneğin bira ve şarabın alkol oranı diğer içkilere göre daha düşüktür ama bunun yanında 1 duble rakı mı yoksa 5 kadeh şarap mı denilirse tabiki 1 duble rakı diğerine göre daha zararsızdır. Alkolün bir gramı 7 kalori içerir. Bu yüzden alkol oranı düşük içkileri tercih etmekte yarar var ancak; miktarına çok dikkat edilmeli. Bu yüzden miktar kontrolü sağlandığı müddetçe kırmızı şarap ve bira diğerlerine göre daha masumdur. Ayrıca votkanın içinde maya olmadığı için geceden kalma olayı da diğer alkollü içkilere göre daha az yaşanır.

 Ne kadar alkol tüketebiliriz?

Gün içerisinde tüketilebilecek alkol miktarı kadın ve erkeğe göre değişir. Kadınlar bir birim alkol tüketebilirken, erkekler 2 birim tüketebilirler. Örneğin gün içerisinde kadınlar 1 kadeh şarap alabilirken, erkekler 2 kadeh şarap alabilirler. Karaciğer aldığınız alkolün 50 kalorisini 1 saatte yakar. Yani siz 50 kalorilik bir alkolü 1 saatte karaciğerde enerjiye dönüştürebiliyorsunuz. Eğer 1 saat içerisinde 50 kaloriden daha fazla alkol tüketimi olursa bunun yakılma hızı giderek uzuyor ve kandaki alkol miktarı birikiyor. Kandaki alkol miktarı arttıkça merkezi sinir sisteminin uyarılması artması gibi birçok alkolün yan etkileri kendini gösteriyor. Yani bir kişi 1 saate yaklaşık olarak maksimum 50 kalorilik bir alkol tüketmelidir. Buda 1 kutu biraya ya da 1 kadeh şaraba denk gelir.

 Alkol tüketildikten sonraki gün akşamdan kalma sendromu denilen olayı yaşamamak için nelere dikkat edilmeli?

Alkol tüketimini bütün bir akşama yaymak vücudun bundan etkilenmesini biraz daha azaltabilir. Çünkü sağlıklı bir karaciğer ortalama bir saat içerisinde 15 ml alkolü vücutta zararsız hale getirebilir. Buda ortalama bir kutu bira kadardır. Yani siz eğer bir saat boyunca bir kadehten fazla içki içerseniz vücudunuzun bunu yakması yaklaşık 2-3 saati alacaktır. Bu nedenle alınan alkol miktarını azaltıp bütün akşama yaymak daha mantıklıdır. Özellikle erken içilmeye başlandıysa gece yatmadan 1-2 saat önceden alkol alımını sonlandırmanız lazım. Çünkü alkolün vücuttan atılması 2-3 saati bulmaktadır. Bu şekilde tüketirseniz sabah kalkıldığında akşamdan kalma duygusunu ve alkolün vücutta yaratacağı zararları da azaltmış olursunuz. Ayrıca yüksek alkollü içkilerin bir arada içilmesi vücuttaki konsantrasyonunu arttıracağı için sizin daha çok sarhoş olmanıza neden olur. Akşamdan kalma gibi bir durumu da daha kolay ortaya çıkartır. Bu yüzden farklı içkiler bir arada tüketilecekse tercihler alkol oranı düşük olanlardan kullanılmalıdır.

Alkolü fazla ve sık tüketen insanlar nasıl beslenmeli?

Alkolü sık tüketen insanların vücutlarında çok fazla sıvı kaybına bağlı olarak bir çok vitamin ve mineral eksiklikleri görülür. Özellikle bu kişilerde B1, B2, B6, folikasit, potasyum, magnezyum gibi mineraller ve vitaminlerin yetersizliğine çok sık rastlanır. Alkol bu minerallerin emilimini de engeller. Ayrıca alkolün vücutta yarattığı kanserojen etkisinden dolayı ertesi gün bunu mutlaka antioksidan içeriği yüksek sebze ve meyvelerle desteklemeliyiz. Bu yüzden alkolü fazla tüketen bireylere mutlaka günde en az 3 litre suyla beraber sağlıklı ve dengeli bir beslenme pogramı oluşturulmalı. Karbonhidrat, protein ve yağlardan dengeli, vitamin ve minerallerden destekli bir beslenme programının sağlanması gerekir. Gerekirse doktor ve diyetisyen birlikte çalışarak bir vitamin ve mineral preparat desteği sağlanabilir. Çünkü bu vitamin ve minerallerde ciddi oranda kayıplar meydana geliyor ve buda daha sonra metabolizma açısından, kalp damar sağlığı açısından problem yaratıyor, sinir sistemini olumsuz etkiliyor. Bu nedenle dengeli ve yeterli beslenmeyle birlikte alkol tüketmek çok önemli.

Alkol fazla alındığında ertesi gün özel bir beslenme planı uygulamalı mıyız?

Alkol fazla alındığında vücutta çok fazla su kaybı olduğu için ertesi gün su kaybını yerine koymamız gerekir. Bu konuda en etkili yöntem sade saf suyu gün içerisinde en az 3 litre tüketmeniz. Bununla beraber antioksidan içeriği yüksek olan yeşil çay gibi bitki çaylarını içebilirsiniz. Ancak burada dikkat edilmesi gereken konu bitki çaylarının seçimidir. Vücuttan su kaybını arttıran ıhlamur, adaçayı ya da bazı karışık bitki çaylarına dikkat etmeniz gerekir. Aynı şekilde kafein de vücuttan su atımını tetikleyeceği için ertesi gün kahve, çay gibi kafeinli içecekleri tüketmemekte fayda var. Ayrıca kaybolan mineral dengesini karşılamak için ayran ya da maden suyu gibi mineralli içecekleri içmenizde de fayda var.

Alkolün bize ne gibi zararları var?

Uzun süreli alkol tüketildiğinde karaciğerde yağ metabolizmasının bozulması sonucunda karaciğer yağlanması meydana gelir. Karaciğerin proteinleri metabolize etmesi bozulduğu anda da ilerlemiş karaciğer hastalıkları, siroz, hepatit gibi durumlar ortaya çıkar. Yapılan çalışmalarda özellikle kadınlarda uzun süreli ve sık alkol tüketilmesinin göğüs kanserine yakalanma olasılığının arttığı bulunmuş. Özellikle kalp damar hastalıklarında alkolün rolü çok önemli. İlk etapta alkol alındığında tansiyon düşüklüğü olmasına rağmen, uzun vadeli kullanımda alkol hipertansiyona neden oluyor. Hipertansiyonda ilerleyen süreçte kalp hastalıklarını tetikleyen bir durum ortaya çıkarıyor. Onun haricinde özellikle mide problemlerini tetikliyor. Alkol mideden emildiği için özellikle aç karnına tüketildiğinde mide rahatsızlıkları olabiliyor. Mide boşken alkol yaklaşık 20 dakika gibi çok kısa bir süre de çok rahat emilir. Bu da hem mide problemlerine hem de sindirim sisteminde kanser oluşumunun artmasına, özellikle de erkeklerde prostat kanserine neden olabiliyor.

 

Diğer tüm yazıları için buraya tıklayın!