Özel İskenderun Palmiye Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doktor Zeki Ötünç, son zamanlarda sıkça rastlanan çocuklarda kusma ve ishal sorunu ile ilgili önemli uyarılarda bulundu.
Doktor Zeki Ötünç, “Hangi çocukların doktora mutlaka gitmesi gerekir?” sorusuna çok açık ve net bir yanıt verdi: “Dışkısında kan olan, sık kusan, karın ağrısı ve yüksek ateşi olan”
Çocuklarında ishal ve kusma sorunu olan annelere tavsiyelerde bulunan Doktor Zeki Ötünç açıklamasında şöyle dedi: “Akut Gastroenterit (= KUSMA+İSHAL), İshal kısaca sulu dışkı yapmak demektir. Genellikle aniden başlar ve dışkı sayısında artma (günde 3 kezden fazla) ile kendini gösterir. Çocukluk çağında en fazla 0-5 yaş döneminde görülür. İshali olan çocukların hemen hepsinde kusma olur.
Yaz aylarında daha sık görülür ve genellikle mide bağırsakları etkileyen enfeksiyöz ajanlar(mikroplar) ile meydana gelir. Çoğundan virüs adını verdiğimiz mikroplar sorumludur. Virüslere bağlı ishal ani başlar, ishalle birlikte kramp şeklinde karın ağrısı, iştahsızlık kusma ve hafif ateş görülür. En sık görülen virüs rotavirüstür.
Genel olarak şiddetli ishali olan, kanlı ishal yapan ve yüksek ateşi olan çocukların ishalleri daha önemlidir. Bu gibi ishaller E.Coli, Salmonella, Şigella gibi antibiotik tedavisi gerektgiren ishallerdir. 6 aydan küçük çocuklarda görülen her türlü ishal önemlidir. En kısa sürede hekim tarafından görülmelidirler.
İshalli çocuklar dışkı yoluyla su ve elektrolit kaybederler. Eğer ağızdan verilen sıvılarla çocuğun kayıpları karşılanmazsa çocuğun vücudundaki sıvı azalır. Bu duruma dehidratasyon adı verilir. İshaldeki en büyük tehlike sıvı kaybıdır. Sıvı kaybeden çocuğun gözleri ve bıngıldağı çöker, dudakları ve ağzı kurur, daha seyrek ve daha koyu idrar yapmaya başlar, ağlarken gözyaşı akmaz ve uykuya eğilimi olmaya başlarsa önemli derecede sıvı açığı var demektir.
Hangi çocukların doktora gitmesi gerekir?
Dışkısında kan olan, sık kusan, karın ağrısı ve yüksek ateşi olan çocukların da kısa sürede hekime götürülmeleri gerekir.
TEDAVİ: ishal tedavisinde üç önemli ilke vardır. Birincisi, ishalle kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin mümkünse ağız yoluyla geri konması; ikincisi, beslenmenin sürdürülmesi; üçüncüsü ise zamanında hekime götürülmesidir.
Çocuklarda görülen ishal vakalarının büyük çoğunluğu hafif-orta derecede ishal vakalarıdır ve bu çocuklar evde tedavi edilebilir. Hafif ishal vakalarında ishale rağmen çocuk iyi görünür, inatçı kusma ve ateş yoktur. Bu durumda daha sık normal su verilmesi, anne sütü veya mamaya devam edilmesi ve çocuğun susuzluk bulguları bakımından izlenmesi yeterlidir.
Çocukluk çağında görülen ishal vakalarının büyük çoğunluğu virüslere bağlıdır ve 3-6 gün içinde kendiliğinden düzelir. Antibiyotikler virüsleri öldürmediğinden ishal vakalarının çoğunda antibiyotik kullanmaya ihtiyacı yoktur. İçinde kan ve mukus olan, yüksek ateş ve şiddetli karın ağrısı ile giden ishal vakalarında antibiyotik gerekebilir. Doktora danışmadan antibiyotik kullanılmamalıdır. Genel olarak ishalli çocuklara herhangi bir ishal kesici ilacın verilmesine gerek yoktur. Bu ilaçların ishalin kesilmesine katkısı olmadığı gibi bazen ciddi zararlara yol açmaktadır.
EVDE SIVI TEDAVİSİ: ishal tedavisindeki en önemli ilerleme şeker ve tuz içeren sıvılar ile evde ishal tedavisinin mümkün olmasıdır. Bunun için eczanelerden ve sağlık ocaklarından “ishal için şeker-tuz paketi” alınmalıdır. Bu paketlerden bir tanesi 1 litre temiz suya eklenmeli ve karıştırılmalıdır. Gözlerde çöküklük, ağız kuruluğu olan orta derecede sıvı kaybı olan çocukların tedavi planının bir sağlık merkezinde yapılması daha uygundur.
Evde ishal tedavisi için sıvı hazırlanırken hazır paketlerin kullanılmasına dikkat edilmelidir. Bu şekilde hazırlanan sıvıları çocukların bazısı sevmeyebilir. Bununla birlikte sıvı kaybı olan çocukların tatsız olmasına rağmen ishal sıvılarını içtiği gözlemlenmiştir.
DİYET: Anne sütü alanlar anne sütüne, inek sütü veya mama alanlara ise bu besinler verilmeye devam edilmelidir. Bununla birlikte ishal sırasında verilebilecek en uygun besinler; pirinç, patates, ekmek, yağsız et, yoğurt, sebze ve meyvedir. Yağlı besinler, çay, meyve suyu, kola gibi çok şeker içeren içeceklerden sakınılmalıdır. İshal sırasında çocukları aç bırakmanın yanlış ve zararlı bir uygulama olduğu unutulmamalıdır.”