İskenderun Teknik Üniversitesi Konservatuar Bölüm Öğretim Elemanı Recep EKİNCİ’NİN yürüttüğü, “Sosyal Etkinliklere Katılım Projesi” kapsamında; “LİDER OLMAK İÇİN NE YAPMALIYIZ? ” konulu söyleşi, Ders Öğrencilerinden, EFTELYA DOĞRUEL ve ÇAĞLA HAMARAT tarafından birlikte hazırlanıp sunulmuştur.

 

 

Liderlik, gerek kavramsal gerek tarihsel açıdan oldukça eski bir olgudur. Anglosakson kökenli bir sözcük olan ve yol anlamına gelen lead kelimesinin, leader sözcüğünün kökenini oluşturduğu kabul edilmektedir. Türkçe’de önder kelimesinin karşılığı olan liderliğin tarihi, insanların topluluk halinde yaşamaya başlamasına kadar dayanmaktadır. Ayrıca lider kelimesinin ilk kez 1300’lü yıllarda ortaya çıktığı düşünülmektedir. 

Liderlikle ilgili çalışmalar incelendiğinde tarihte pek çok iyi ve kötü lider örneği görülmektedir. Bu çalışmalarda; Mustafa Kemal Atatürk, Mahatma Gandhi, Büyük İskender, Adolf Hitler ve Martin Luther King gibi tarihteki önemli isimlere sıklıkla yer verilmektedir. Bu isimlerden Hitler, ırkçı değerleri ve ahlaki açıdan olumsuz yönleri ile kötü; Gandhi ise şiddete karşı direnişi ile iyi örnekler arasında yer almaktadır. Mustafa Kemal Atatürk’ün ise liderlikle ilgili çalışmalarda ayrı bir yeri vardır. Tarihteki en önemli ve karizmatik liderlerden biri olan Atatürk; askeri, sivil ve politik alanlarda güçlü bir lider olma farklılığına sahip bir kişi olup, Türk Milleti’nin kurtarıcısı olarak tarihte yerini almıştır. 

Lider olmak, insanın kendi zaaflarını bilmesi ve duygularını kontrol etmesi ile evreler halinde gerçekleşen bir süreçtir. Her insanın içinde bir liderlik vasfı bulunur ama kişi kendini tanımazsa bu liderlik duygusu hiçbir zaman açığa çıkmaz. 

 

Kişi, ‘‘lider olmak için ne yapılmalı?’’Sorusuna sürekli cevap aramalı ve böylece alacağı kararlarda daha tedbirli davranıp özgüvenini güçlendirmelidir. 

Öncelikle lider olmak için nasıl özelliklere sahip olmamız ve ne yapmamız gerektiğini bilmemiz gerekir. 

Bir liderin öz denetimi olmalıdır. Kendini ve zaaflarını kontrol edemeyen bir insan başkalarını da kontrol edemez. Lider, kararlara ve planlara bağlı olmalı, beklenenden daha fazlasını yapmalıdır. İlgili ve anlayışlı olmalıdır. Tüm sorumluluğu üstlenmeye hazır olmalıdır. Amaç ve hedef doğrultusunda insanları arkasında sürüklemelidir. Atatürk’ün de dediği gibi “Lider dediğin önde yürüyen değiI, yoI gösteren oImaIıdır.” Ayrıntılara hakim olmalıdır. Ayrıntılara önem vermeyen bir lider konumunu koruyamaz. Başarılı bir lider, yönettiği kişilerce yapılan işlerin tüm sorumluluğunu üstlenir. Bir liderde etkili iletişim çok önemlidir. İnsanlara güven vermelidir. 

Liderlik doğuştan gelen bir yetenek değildir, sonradan kazanılır. En önemli liderlere baktığımızda bu insanlar nasıl oldu da bu kadar lider bir kişilik oldular diye sorabiliriz. Cevap çok açık aslında, öncelikle kendini tanıyarak ve yetenekli olduğu alan üzerine çalışarak bu hale geldiler. 

 

 

1-Sevilen işin yapılması 

Yaptığı işi seven biri, tüm gün boyunca çalışmak zorunda değildir. Çünkü bu durum onun için bir zorunluluk yaratmaz, keyif verir.Liderlerin en büyük avantajlarından biridir sevdiği işi yapıp bunun başında olması. 

 

2- Birkaç adım sonrasını düşünmek 

Tıpkı satrançta olduğu gibi gerçek hayatta da ileri görüşlü insanların kazançları büyük olur. 

 

3-Güven 

Zamanla insanların güvenini kazanmak en büyük avantajlardan biridir. Liderler, halkı dinleyerek ve önemseyerek sevgilerini kazanır ve desteklenirler.Kendine olan özgüveni artar. 

 

 

1-Sorumlulukları yerine getirememek 

Liderlerin üzerine düşen görevleri yerine getirememesi sorumsuz davranması onların insanlar üzerindeki güvenini ve sevgisini sarsar

 

2-Zamanını iyi değerlendirememek 

İyi bir lider sorumlulukların farkında olup yapılacak işlerini belli bir programa göre düzenlemeli ve o zaman zarfında yerine getirilmesi gereken işleri tamamlamalıdır. Tam tersi olduğu vakit kendisine verilen sorumlulukları yerine getırmemiş ve çalışanlarının üzerindeki otoritesi sarsılmış olur.

 

Lider olmak bir yetenekten çok, tercih edilmesi gereken bir yaşam tarzıdır. 

Lider olmaya karar veren kişi; daha çok çalışmalı dürüstlüğü, adaleti vefa ve sadakati bir yaşam felsefesi olarak algılamalı. 

Kendi bedenini, ruhunu ve çevresinde olup bitenleri önemsemeli. Kendisini keşfetmeli. Lider olan kişide, yüksek empati ve yüksek sezgi olmalı ve bunları ciddiye almalı. Çünkü, bu her iki olgu liderliğin omurgasını oluşturur. 

Liderlik kariyere göre; 

Ülke liderliği

Kurum kuruluş liderliği

Arkadaşlar arasında liderlik

İnançlar liderlik

Bilinmeyen ve keşfedilmeyenleri keşfetme ve icat etme liderliği şeklinde gruplandırmak mümkün.

Bu gruplandırmalarda; kötülüğün liderliği, iyiliğin liderliği şeklinde biçimlendirmek de mümkündür. 

Çoğu lider kendince doğru olduğuna inandığı inançlar doğrultusunda, doğru olanı yapar. 

Ancak; bir grup için (faydalı) doğru olan, başka birileri için yanlış (zararlı) olabilmektedir. 

Liderler, başarıya ulaştıklarında, başarının nimetlerinden yararlanma eğilimine girdiklerinde; zaman zaman, zalim ve diktatör olabilirler. 

Hatta Narsist bir ruha dönüşebilirler. Geçmiş tarihlerde bunlara örnek teşkil edecek birçok (Hitler, Saddam Kaddafi, Hafız Esad vb.) lider olmuştur. 

Atatürk’ü buna benzer liderlerden ayıran en önemli iki özellik öne çıkmaktadır; 

Atatürk, istiklal savaşını kazandıktan sonra, çevresindeki bazı insanlar, padişahlığın devamını (Atatürk’e padişah olmayı önermişler) teklif etmelerine rağmen ATATÜRK (meşakkatli sabrı gerektiren) CUMHURİYETİ kurmayı ve ilan etmeyi tercih etmiştir. 

Cumhuriyet döneminde de, 

Adalete; hak ve hukuk anlayışı getirmiş. 

Alfabe de devimler gerçekleştirmiştir. 

Okuma yazmayı önemsetmiştir. 

Atatürk Cumhuriyeti kurduktan sonra dahi her daim kişisel nemalanmayı ret etmiş. Toplumsal kalkınmayı önemsemiş, büyük bir Dünya lideri olmayı tercih etmiştir.